11 Αυγούστου 2016

Αποπληθωρισμός ή Αντιπληθωρισμός;

Ο (χρηματικός) πληθωρισμός είναι μια ασθένεια της Οικονομίας. Είναι ένα δυναμικό, φαινόμενο, κατά το οποίο καταγράφεται μία συνεχής αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών των τελικών αγαθών και υπηρεσιών, σε τέτοιο βαθμό που τα εισοδήματα των καταναλωτών αδυνατούν να ανταπεξέλθουν σε θέματα ικανοποίησης των αναγκών τους.

Ταυτοχρόνως, αυξάνονται και οι τιμές των συντελεστών της παραγωγής, δηλαδή οι αμοιβές, τα κέρδη, η πρόσοδος, οι μισθοί κ.λπ., πλην όμως η αύξηση αυτή δεν μπορεί να «φτάσει» τις αυξήσεις των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών, ώστε να καλυφθεί η ζήτηση, με αποτέλεσμα να ανατροφοδοτείται το «σύστημα» των αυξήσεων, χωρίς να διαφαίνεται το κλείσιμο του φαύλου κύκλου.

Για να το εκφράσουμε πιο απλά, τα εισοδήματα «κυνηγούν» τις τιμές αλλά χωρίς να μπορούν να τις φθάσουν.

Το μέγεθος του πληθωρισμού υπολογίζεται με τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ, τιμάριθμος), ο οποίος είναι ένας σταθμικός μέσος όρος (τροποποιημένος μαθηματικός τύπος του δείκτη Laspeyres) των τελικών τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών ενός ευρέος δείγματος αυτών (το γνωστό «καλάθι της νοικοκυράς»), με δεδομένη έρευνα επί των οικογενειακών προϋπολογισμών, σε επίπεδο συντελεστών στάθμισης βασικών ομάδων (κατηγοριών) αγαθών και υπηρεσιών.

Η χώρα μας έχει βιώσει το σοβαρό πρόβλημα του διαρθρωτικού, στην ουσία πληθωρισμού, τις δεκαετίες από το 1972 (πετρελαϊκή κρίση), μέχρι και το 1990, οπότε ξεκίνησε η υποχρέωσή μας να εναρμονιστούμε με τα κριτήρια του Μάαστριχτ και αφού διέγραψε θεαματική πτώση κατά την δωδεκαετία 1991 – 2002 (από +20% σε +2,5%), ακολούθησε η ένταξη στη ευρωζώνη, με αποτέλεσμα να κινείται μέχρι και το 2011 (δεύτερο πραγματικό έτος της οικονομικής κρίσης) σε επίπεδα κάτω του 4%. Το 2012 ήταν το τελευταίο έτος που ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός είχε θετικό πρόσημο και κατέληξε στο +1,5%.

Από το 2013 και μετά, μέχρι και σήμερα, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα έχει αρνητικό πρόσημο (2013: - 0,9%, 2014: - 1,3%, 2015: - 1,7%). Ο Τύπος μας πληροφορεί αυτές τις ημέρες ότι ο Ιούλιος 2016 είναι ο 41ος συνεχόμενος μήνας με αρνητικό πληθωρισμό - 1% (ήτοι, 3,5 περίπου χρόνια), σε σχέση με τον Ιούλιο του 2015.

Τα μέσα ενημέρωσης (έντυπος, ηλεκτρονικός τύπος και τηλεόραση), άλλοτε χαρακτηρίζουν το φαινόμενο αυτό αποπληθωρισμό και άλλοτε αντιπληθωρισμό, τις περισσότερες φορές με την χρήση και των δύο όρων ταυτόχρονα.

Αποπληθωρισμός λοιπόν, ή αντιπληθωρισμός;

Σύμφωνα με την Οικονομική Θεωρία, αποπληθωρισμό (disinflation) έχουμε όταν μειώνεται ο ρυθμός του πληθωρισμού, παραμένοντας ωστόσο, με θετικό πρόσημο. Συνεπώς, αποπληθωρισμό είχαμε στην χώρα μας την δωδεκαετία 1991 – 2002, αλλά και κατά την περίοδο που ακολούθησε την ένταξή μας στην ευρωζώνη, μέχρι και το 2012.

Ακολούθως, αντιπληθωρισμό (deflation) έχουμε όταν καταγράφεται σταδιακή πτώση του επιπέδου των τιμών (αρνητική πορεία των τιμών). Δυστυχώς, στην χώρα μας δεν «απολαύσαμε» αυτό το πλεονέκτημα (της μείωσης των τιμών) σε βασικές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών (διατροφή, υπηρεσίες υγείας, φάρμακα, επικοινωνίες), γιατί σχεδόν πάντα συνέβαινε μία αύξηση στους συντελεστές ΦΠΑ και σε λοιπούς φόρους κατανάλωσης, οι οποίοι (φόροι) επιβαρύνουν τις τελικές τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να παραμένουν οι τιμές σχετικά υψηλές. Ωστόσο, σε άλλες κατηγορίες είχαμε μειώσεις (υπόδηση – ένδυση, στέγαση, διαρκή καταναλωτικά αγαθά νοικοκυριού, μεταφορές, εκπαίδευση κ.λπ.), ώστε ο μέσος όρος του δείκτη να λαμβάνει αρνητικό πρόσημο.

Συνεπώς,  το φαινόμενο του αντιπληθωρισμού,  καταλήγει σε αρνητικό πρόσημο του πληθωρισμού.

Άρα, στην χώρα μας, διανύουμε περίοδο αντιπληθωρισμού, δηλαδή αρνητικού πληθωρισμού, ήτοι μείωση του μέσου επιπέδου των τιμών των τελικών αγαθών και υπηρεσιών και όχι αποπληθωρισμό, φαινόμενο που παρατηρήθηκε πολύ έντονα κατά το διάστημα που ήδη αναφέραμε πιο πάνω (1990 – 2012) και αφορά στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού.

Κοντολογίς, ως αποπληθωρισμός, χαρακτηρίζεται η προσπάθεια που καταβάλει το κράτος για την  καταπολέμηση του πληθωρισμού με την λήψη κατάλληλων μέτρων και την εφαρμογή ιδιαίτερων πολιτικών, με τις οποίες επιδιώκεται η μείωσή του, σε επίπεδα που να είναι ανεκτά για την οικονομία.  

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η συνεχής πτώση των τιμών, που παρατηρείται τουλάχιστον σε ορισμένες κατηγορίες αγαθών, εκτιμήθηκε ως θετική παράμετρος και ότι θα φέρει αύξηση του πραγματικού εισοδήματος των πολιτών, αλλά και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονομίας.

Ατυχώς  ωστόσο, εξελίσσεται σε έναν φαύλο κύκλο ύφεσης και υψηλής ανεργίας…

Νίκος Σγουρινάκης

 

Παρακαλώ περιμένετε...

loading
 
Ερώτηση Ασφαλείας: Επιλέξτε μία σημαντική για εσάς ημερομηνία

Σημειώστε την ημερομηνία που θα επιλέξετε, σε περίπτωση που σας ζητηθεί στο μέλλον από το σύστημα για λόγους ασφαλείας.

Επιβεβαιώστε τον λογαριασμό σας

Παρακαλώ συμπληρώστε την σημαντική για εσάς ημερομηνία που έχετε καταχωρίσει ως ερώτηση ασφαλείας.