Υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών κατά το νέο έτος 2018

Όπως ήδη έχουμε αναφέρει στο προηγούμενο σημείωμα, η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2018 διαφοροποιείται, σε σχέση με τον τρόπο που ίσχυσε κατά το 2017 που ήταν και το πρώτο έτος εφαρμογής των διατάξεων του ασφαλιστικού νόμου 4387/2016.

Η διαφοροποίηση αφορά στον τρόπο υπολογισμού των εισφορών, ο οποίος δεν θα λαμβάνει πλέον υπόψη του την φορολογική βάση (Καθαρό Φορολογητέο Αποτέλεσμα - ΚΦΑ), σημείο που είχε θεωρηθεί από τον νόμο και τους συντάκτες του, ως ιδιαίτερη καινοτομία, στο πλαίσιο της δίκαιης κατανομής των εισφορών των ασφαλισμένων, υπό την έννοια ότι η ασφαλιστική  επιβάρυνση ακολουθεί το φορολογητέο εισόδημα.

Μετά την επελθούσα τροποποίηση του νόμου, οι ασφαλιστικές εισφορές (οι καταβλητέες) δεν θα αφαιρούνται για την διαμόρφωση του ΚΦΑ.

Η σύνδεση των εισφορών με το φορολογητέο εισόδημα, κατά την άποψή μου, δεν είναι σε λάθος πορεία. Η επιβάρυνση των ασφαλιστικών εισφορών είναι γεγονός ότι πρέπει να σχετίζεται ευθέως με την γενική οικονομική κατάσταση του ασφαλισμένου και όχι με τεκμαρτές ασφαλιστικές κλάσεις που ελάχιστα, έως καθόλου, συνδέονται με την πραγματικότητα. Ωστόσο, παρουσιάζονται διάφορα ζητήματα από αυτή την σύνδεση, ασφαλιστικών εισφορών με φορολογητέο εισόδημα,  που πρέπει να αντιμετωπισθούν, πέραν του γεγονότος ότι τα ποσοστά υπολογισμού είναι πολύ υψηλά.

Πρώτον, η χρονική υστέρηση που, εκ των πραγμάτων προκύπτει, λόγω της υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, εν μέσω του τρέχοντος έτους, για τα εισοδήματα του προηγουμένου φορολογικού έτους, προσδιορίζει κατ’ αρχάς τις εισφορές σε «λάθος» βάση υπολογισμού. Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος προβλέπει τον υπολογισμό των εισφορών στο φορολογητέο εισόδημα (με βάση και την ως άνω τροποποίηση) του προηγουμένου έτους.

Για παράδειγμα, οι εισφορές του 2017 υπολογίστηκαν στη φορολογητέα βάση που σχηματίστηκε από τα εκκαθαρισμένα εισοδήματα του 2015, ενώ πρέπει να υπολογιστούν επί των εκκαθαρισμένων εισοδημάτων του 2016. Οι εισφορές του 2018 θα πρέπει να υπολογιστούν επί της φορολογητέας βάσης του 2017, τα εισοδήματα του οποίου δεν θα έχουν δηλωθεί μέχρι το πρώτο εξάμηνο του έτους (2018), άρα θα υπολογίζονται προσωρινώς επί της φορολογητέας βάσης του 2016, σύμφωνα με την οποία όμως θα έπρεπε να έχουν ήδη τακτοποιηθεί οι εισφορές του 2017, οι οποίες υπολογίστηκαν επί των εκκαθαρισμένων εισοδημάτων του 2015!

Τι δεν καταλαβαίνετε! 

Δεύτερον, οι εισφορές που καταχωρίζονται στα βιβλία του υπόχρεου ελεύθερου επαγγελματία ή αυτοαπασχολούμενου για το έτος 2017, δεν είναι το πραγματικό ποσό, γιατί υπολογίζεται επί της φορολογητέας βάσης του 2015 (ενώ πρέπει να υπολογίζεται επί της φορολογητέας βάσης του 2016)[1]. Άρα, υφίσταται και φορολογικό θέμα, πέραν του ασφαλιστικού.

Τρίτον, οι εισφορές αυτές, σύμφωνα με τις αλλαγές που επήλθαν στον ασφαλιστικό νόμο, με τον Ν  4472/2017, θα προστίθενται στο φορολογητέο εισόδημα του 2017 προκειμένου να προκύψει η νέα ασφαλιστική βάση για το 2018 (όπως είπαμε στην αρχή του σημειώματος). Επειδή το εισόδημα αυτό δεν θα έχει δηλωθεί κατά τους πρώτους μήνες του 2018, οι εισφορές θα προστίθενται (;) σε διαφορετικό ποσό για την καταβολή τους.

Δεν γνωρίζω σε ποιον βαθμό γίνομαι αντιληπτός, αλλά είναι ένα  περίπλοκο ζήτημα που σε σημαντικό βαθμό οφείλεται στο γεγονός ότι οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ είτε δεν είναι σε θέση για τεχνικούς ή άλλους λόγους να το κάνουν, είτε σκοπίμως δεν εκκαθαρίζουν τον υπολογισμό των εισφορών εγκαίρως (σύμφωνα με τα δηλούμενα εισοδήματα του προηγούμενου έτους), για να μην έχουν ανακατάταξη και πιθανώς, υστέρηση στις εισπράξεις. 

Συνεπώς, οι ασφαλιστικές εισφορές του 2018 θα υπολογίζονται επί του φορολογητέου εισοδήματος του 2017 στο οποίο όμως θα έχουν προστεθεί οι ήδη αφαιρεθείσες ασφαλιστικές εισφορές, ενέργεια που έγινε για να προσδιοριστεί το φορολογητέο εισόδημα βάσει ΚΦΕ.

Για την, όσο το δυνατόν, καλύτερη επεξήγηση του θέματος, παραθέτουμε παράδειγμα διαχρονικής παρουσίασης δεδομένων:

                                                        2015                2016            2017            2018                                                                        

Ακαθάριστα Έσοδα (αμοιβές κ.λπ.)……55.500,00……..48.500,00……..57.500,00…..38.000,00

Λειτουργικά έξοδα που εκπίπτουν……..10.000,00………8.000,00……..15.000,00…..12.000,00

Ασφαλιστικές εισφορές……………….....5.500,00………5.500,00[2]……..9.432,50[3]….….(;)…...

Φορολογητέο αποτέλεσμα……………...40.000,00……..35.000,00……..33.067,50……..(;)……

Για το φορολογικό 2018 (επερχόμενο έτος) οι εισφορές θα (πρέπει να)  υπολογίζονται επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος του 2017[4], αλλά προσωρινώς θα υπολογίζονται επί του εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους 2016.

Συνεπώς, η ασφαλιστική βάση για το 2018, κατ’ αρχάς, θα είναι:

- Φορολογητέο εισόδημα 2016……………………………………………….35.000,00
(προσωρινώς, αφού δεν γνωρίζουμε τα εισοδήματα του 2017)

- Προσθήκη των ασφαλιστικών εισφορών του 2017…………………………..9.432,50
(είναι οι οριστικές, που πρέπει να υπολογιστούν επί του εισοδήματος του 2016: 35.000,00 χ 26,95%)

Σύνολο (προσωρινή βάση υπολογισμού των εισφορών)…………...……….44.432,50

 [Μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές: 44.432,50 / 12 = 3.702,71 χ 26,95% = 997,88 ευρώ]

Επί του ποσού αυτού θα υπολογίζονται οι εισφορές κατά το πρώτο εξάμηνο του 2018, βάσει του νόμου, ενώ όταν ολοκληρωθεί και έχουμε διαθέσιμη την εκκαθάριση των εισοδημάτων του 2017, θα είναι:

- Φορολογητέο εισόδημα 2017……………………………………………….33.067,50
- Προσθήκη των ασφαλιστικών εισφορών του 2017…………………………..9.432,50
(οι οριστικές, που υπολογίστηκαν επί του εισοδήματος του 2016: 35.000,00 χ 26,95%)

Σύνολο (οριστική βάση υπολογισμού των εισφορών)……………...……….42.500,00

[Μηνιαίες ασφαλιστικές εισφορές: 42.500,00 / 12 = 3.541,67 χ 26,95% = 954,48 ευρώ]

Τέλος, μία νομοθετική «εκκρεμότητα» που υφίσταται είναι, τι θα συμβεί στην περίπτωση που ο φορολογικός έλεγχος μεταβάλλει το φορολογητέο εισόδημα, σε μεταγενέστερο χρόνο.

Υπάρχει θέμα με προσαρμογή των ασφαλιστικών εισφορών σε αυτή την περίπτωση και πώς θα γίνει;

Νίκος Σγουρινάκης

n_sgourinakis@hotmail.com


[1] Σημειώνεται ότι με βάση το άρθρο 23 του ΚΦΕ «Μη εκπιπτόμενες επιχειρηματικές δαπάνες», δεν εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα, οι μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές, όχι οι μη καταβλητέες.

[2] Οι εισφορές των ετών 2015 και 2016 υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κλάσεων, με το προηγούμενο καθεστώς (είναι επομένως συγκεκριμένα ποσά και δεδομένα).

[3] Ο υπολογισμός έχει γίνει προσωρινώς επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος του έτους 2015 (40.000,00 χ 26.95% = 10.780,00). Ωστόσο, αυτός ο υπολογισμός είναι υπό αίρεση, υπό την έννοια ότι οι εισφορές αυτές πρέπει να υπολογιστούν επί του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος του 2016, βάσει νομοθεσίας. Οι εισφορές επιβαρύνονται και με 10 ευρώ υπέρ ΟΑΕΔ (παραλείπεται στο παράδειγμά μας).

[4] Θα αγνοήσουμε την μείωση του 15% που είναι, λίαν επιεικώς, καθαρός εμπαιγμός, υπό την έννοια ότι η τροποποίηση της σχετικής διάταξης, δια της οποίας οι εισφορές (ενώ εκπίπτουν σύμφωνα με την φορολογική νομοθεσία, ως προς τον υπολογισμό του φορολογητέου εισοδήματος), θα προστίθενται για να σχηματισθεί η ασφαλιστική βάση, θα ισχύει εφεξής (από το 2019) χωρίς την έκπτωση του 15%.